De kracht van preventief denken

Inleiding

Mensen die een hoge kwaliteit partnerrelatie hebben, zullen in vergelijking met mensen die een lage kwaliteit partnerrelatie hebben, meer plezier hebben in hun werk, meer produceren, minder kans hebben op burn-out of verzuim (Alsaker, Moen, Baste, & Morken, 2016). Ook zullen zij betere gezondheid hebben met een hoger niveau van welbevinden en minder gevoelig zijn voor depressie (Proulx, Helms, & Cheryl, 2007). Zij zullen minder last hebben van ernstige ziektes (Holt-Lunstad, Smith, & Layton, 2010). Zij zullen gelukkiger zijn en tevredener en minder stress ervaren (Steenbergen, Kluwer, & Karney, 2011). Zij zullen betere communicatie – en conflict oplossende vaardigheden hebben, flexibeler zijn en betere interpersoonlijke contacten hebben (Olson & Olson, 2000). Betere gezondheidssituaties en hogere niveaus van welbevinden zullen hun invloed hebben om de wijdere omgeving (spillover) en zelfs meer capaciteit geven op seniore leeftijd (Lagerveld, et al., 2010; Eisenberger, Jones, Stinglhamber, Shanock, & Randall, 2005; Martinez-Marti & Ruch, 2017; Robles, Slatcher, Trombello, & McGinn, 2014). Tevens zal de kans op burn-out verminderen (Anger, et al., 2015; Johns, 2011).

Daartegenover staat dat mensen die een lage kwaliteit partnerrelatie hebben. met meer sociale problemen kampen (Alsaker, Moen, Baste, & Morken, 2016). Ook hebben zij meer gezondheidsklachten (Mesmer-Magnus & Viswesvaran, 2005; Goetzel, et al., 2004), en gebrek aan energie en concentratie (Ferguson, Carson, Hunter, & Whitten, 2012).

Kosten

Curtis (2006) heeft een schatting gemaakt van de kosten van een echtscheidingsproces en kwam tot een bedrag van €8.000 per persoon met daarbij een verlies aan productiviteit van 50-70% over een periode van jaar vanaf 13 weken voor de scheiding, 26 weken tijdens het scheidingsproces tot 13 weken na het scheidingsproces. Voor de Verenigde Staten maakt Schramm (2006) een calculatie van de kosten van echtscheiding voor de gehele samenleving op basis van de gegevens in de staat Utah en kwam op een totaal van $33.300.000 per jaar. Alhoewel het Centraal Bureau voor Statistiek (2018) geen gegevens heeft gepubliceerd over de kosten van echtscheiding voor de Nederlandse samenleving

Sinds de jaren 80 van de vorige eeuw is preventie een officieel erkende wetenschap geworden. Het doel van preventie is om menselijk disfunctioneren te voorkomen. Daarom richt preventie wetenschap zich op risico factoren en beschermende factoren in het traject voorafgaand aan problemen.

Gezondheids- en sociale risico’s

Risicofactoren zijn variabelen die verbonden zijn met het ontstaan, toenemen en langer duren van grote problemen in bijvoorbeeld relaties. Beschermende factoren zijn variabelen die de condities verbeteren waardoor mensen beter bestand zijn tegen risicofactoren. Preventie wetenschap richt zich met name op de complexe biomedische en sociaalpsychologische processen die verondersteld worden invloed te hebben op het ontstaan van problemen. Preventieve interventie richt zich erop om risico factoren te verminderen en beschermende factoren te vergroten om zo het proces dat leidt tot problemen te doorbreken.

Echter, een specifieke risicofactor leidt zelden tot het ontstaan van slechts één probleem, maar heeft effect op diverse problemen. Neem bijvoorbeeld drugsgebruik. Dat kan leiden tot gezondheidsproblemen, maar ook tot gezinsproblemen, relatieproblemen en werk/school gerelateerde problemen, maar ook weer niet in alle gevallen omdat persoonlijkheid en de sociale situatie van de persoon een belangrijke rol spelen.

Risicofactoren hebben vaak te maken met de levensfase waarin iemand zich bevindt. Sommige risicofactoren zullen problemen voorspellen in bepaalde ontwikkelingsfases, terwijl andere problemen voorspellen voor grotere delen van het leven. Meerdere risicofactoren tegelijktijdig versterkten elkaar of hebben meerdere gevolgen. Bijvoorbeeld, disfunctionele relaties kunnen zowel gedragsproblemen bij kinderen veroorzaken als depressie bij vrouwen. Onvermogen om problemen in de sociale interactie op te lossen en het gedrag van anderen correct te interpreteren leiden tot vele problemen in de kindertijd.

Het basis doel van preventie wetenschap is om het verband te vinden tussen algemene risicofactoren en specifieke problemen in gezondheid en relaties. Als deze algemene risicofactoren geïdentificeerd kunnen worden en aangepast in de maatschappij, zal dit een positief effect hebben op tal van gezondheids- en relationele problemen. Tevens zal het de productiviteit op de werkvloer vergroten en de behoefte aan medische en sociale hulp verminderen (Coie, et al., 1993).

Welke algemene risicofactoren zijn er met betrekking tot de kwaliteit van partnerrelaties?

1. Gebrek aan voorlichting. Mensen die een partnerrelatie aangaan hebben op dat moment tussen de 10 en 20 jaar onderwijs gehad. Dat onderwijs heeft hen voorbereid op deelname aan de maatschappij. Kennis van talen, exacte vakken, geschiedenis en cultuur zijn essentieel gebleken in het vergroten van de kansen op de arbeidsmarkt en in het sociale leven. Opvallend is echter dat nergens in het curriculum van het lager en middelbaar onderwijs aandacht wordt besteed aan relaties. Het enige onderwerp dat aan de orde komt is de rol van seksualiteit, maar dan op een functionele manier ter voorkoming van ongewenste zwangerschappen en SOA’s. Gebrek aan voorlichting over verschillen in persoonlijkheid, sekseverschillen, communicatievaardigheden, conflicthantering, cultuurverschillen, de rol van familie, het belang van vrienden, het belang van dingen samen doen en financiën leidt tot .
2. Gebrek aan maatschappelijke bewustzijn. Met bewaking van privacy, zou de overheid moeten sturen op grotere verantwoordelijkheid van de partners voor het slagen van hun relatie. De overheid heeft er alle belang bij om kwalitatief goede partnerrelaties te stimuleren gezien de hoge medische en maatschappelijke kosten en de druk op de woningmarkt als gevolg van disfunctionele relaties en echtscheiding.
3. Gebrek aan inzicht in de kosten van disfunctionele relaties. De overheid zou onderzoek moeten stimuleren aan universiteiten en data moeten opvragen bij het Centraal Bureau voor Statistiek over de kosten van disfunctionele relaties en echtscheiding.
4. De eenzijdige invloed van de media. Films en literatuur geven een beeld van de ideale relatie die leidt tot het ultieme geluk. Je persoonlijk geluk is afhankelijk van de relatie met de ander. Pines(1996) spreekt in dat verband over ‘couple burn-out’ hetgeen dezelfde kenmerken heeft als werk gerelateerd burn-out. Het nastreven van geluk door middel van de partnerrelatie legt een enorme druk op de wederzijdse verwachtingen. Wanneer die verwachtingen niet of slechts ten dele vervuld worden kan dit leiden tot emotionele afstand, cynisme en depressie, typische symptomen van burn-out.

Wat zou er moeten gebeuren?

1. Bewustzijn creëren van het belang van goede partnerrelaties door middel van publieke programma’s.

2. Iedere trouwambtenaar biedt het te trouwen stel een door de overheid gesubsidieerd relatieassessment aan.
3. Landelijk door de overheid gesubsidieerde relatieprogramma’s aanbieden.
4. Voorlichtingscampagnes over goede relaties starten voor beleidsmedewerkers.
5. Prepare/Enrich zou voor alle artsen, maatschappelijk werkers, predikanten, psychologen, mediators, coaches, counselors op het curriculum moeten staan.